Otyłość brzuszna (wisceralna, trzewna, centralna, androidalna) to specyficzny rodzaj otyłości, cechujący się znaczną kumulacją tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha. W celu rozpoznania otyłości brzusznej najbardziej pomocne są badania antropometryczne, gdyż sam pomiar masy ciała czy obliczenie wskaźnika BMI nie pozwolą na
Zrozumieć zagrożenie wynikające z odporności na leptynę Jeżeli należysz do większości, walczysz z co najmniej kilkoma dodatkowymi kilogramami. Jeśli do tego jesteś po 40-stce - są one niestety prawdopodobnie gromadzone w najmniej pożądanym miejscu twojego ciała. Otyłość brzuszna jest czymś więcej niż tylko szpecącym kłopotem. Tłuszcz, który gromadzi się na twoim brzuchu jest niezmiernie niebezpieczny! A to za sprawą promowania przez niego uwalniania prozapalnych cytokin, które wydają się być związane z prawie każdą chorobą zwyrodnieniową powodowaną przez proces starzenia się. Otyłość brzuszna jest charakterystyczną cechą zespołu metabolicznego, znanego również jako “zespół x” lub “przedcukrzyca”. Jest konfiguracją pozornie niewinnych patologicznych procesów, które umieszczają cię w grupie podniesionego ryzyka powstania chorób serca, cukrzycy, nowotworu, udaru i demencji. Aż do niedawna, wydawało się, że tylko niewielu ludzi jest w stanie zredukować nadmierny tłuszcz brzuszny. Na szczęście, badania zidentyfikowały mechanizm potencjalnie odwracający zarówno uporczywe przybieranie na wadzę w średnim wieku, jak i związane z nim markery zespołu metabolicznego, takie jak wysoki poziom glukozy, LDL i białka C-reaktywnego we krwi. Czym jest leptyna? Leptyna jest hormonem produkowanym przez adipocyty (komórki tłuszczowe), którego zadaniem jest utrzymanie szczupłej budowy ciała poprzez co najmniej dwa różne mechanizmy: Pierwszy moduluje apetyt poprzez wiązanie do receptorów w określonym obszarze mózgu, znanego jako podwzgórze, sygnalizując o sytości.[1] Zazwyczaj, stan organizmu w wyniku dobrego odżywiania przekłada się na wzrost produkcji leptyny i w efekcie, podniesienie jej poziomu w osoczu, informując podwzgórze, aby ograniczyć głód. W drugim, leptyna poprawia zdolność organizmu do wykorzystania zgromadzonego tłuszczu jako źródła energii.[2] Leptyna zwróciła uwagę społeczności medycznej w połowie lat 90-tych, kiedy podawana w formie zastrzyków wywołała 30% utratę wagi u genetycznie otyłych myszy w ciągu dwóch tygodni.[3] W 1995 roku, naukowcy uwierzyli, że w końcu odkryli „święty Graal kontroli wagi”. Szybko rozpoczęto wówczas przeprowadzanie badań na otyłych ludziach, ale spodziewane rezultaty nigdy się nie pojawiły - apetyt nie został zahamowany, a waga nie drgnęła. Chociaż badacze byli zawiedzeni kiedy suplementacja leptyną nie wywołała pożądanych rezultatów - utraty wagi u ludzi, nie byli tym zupełnie zaskoczeni. Poprzednie próby ujawniły, że otyłe osoby miały już podniesiony poziom leptyny w osoczu w porównaniu z badanymi o prawidłowej wadze ciała. W rzeczywistości, badania rozstrzygająco wykazały, że całkowita ilość tłuszczu ciała, jak i wielkość pojedynczych komórek tłuszczowych, korelują bezpośrednio z ilością produkowanej leptyny.[4] Krótko mówiąc, im więcej masz tkanki tłuszczowej tym więcej leptyny będzie w twoim krwiobiegu. Wymaga to zadania oczywistego pytania: dlaczego stan leptyny, która zazwyczaj pomaga zachować szczupłą sylwetkę, u osób otyłych jest stale podniesiony? Naukowcy wierzą, że pewien paradoks mógłby wyjaśnić nabytą odporność na leptynę.[5] Skoro nadwaga prowadzi do chronicznie podniesionych poziomów tego hormonu, badacze wysunęli hipotezę, że przedłużona ekspozycja na przeciążenia leptyną, może w końcu spowodować, że tkanki staną się na nią “odporne”, tracąc normalną zdolność reakcji.[6] Ponad dekadę później, badacze nadal ciężko pracują aby to wyjaśnić. Okazuje się, że jest to nadzwyczaj skomplikowana zależność między genami i hormonami. Niemniej jednak, wiele aspektów dotyczących odporności na leptynę już z powodzeniem odszyfrowano i opisano w literaturze naukowej. Na przykład, teraz wiemy, że odporność na leptynę ma wiele wspólnego z insulinoodpornością. Podobnie jak w przypadku insuliny, odporność na leptynę jest chronicznym stanem zapalnym, który bezpośrednio przyczynia się do stopniowego przybierania na wadzę, które następnie w pocie czoła staramy się zrzucić, a na koniec znów ważymy więcej. Jednak wizualne konsekwencje odporności na leptynę powinny być twoim najmniejszym zmartwieniem! Za tłuszczem zgromadzonym na brzuchu stoi problem fizjologicznego zaburzenia, który stawia cię w grupie zwiększonego ryzyka powstania wielu chorób, począwszy od cukrzycy, choroby serca i nowotworu, a skończywszy na udarze [7] i demencji.[8] Jak odporność na leptynę sprawia, że jesteś otyły i chory Przewlekła otyłość prowadzi do chronicznie podniesionego poziomu leptyny, co sprawia, że tkanki, w szczególności adipocyty i neurony, w końcu tracą zdolność do reakcji. Wraz ze zwiększeniem się wielkości i liczby adipocytów przy dodatkowych kilogramach, w krwiobiegu pojawia się coraz więcej leptyny, która próbuje wysłać informację do mózgu o tym, że zmagazynowany tłuszcz jest wystarczający, a apetyt musi zostać zahamowany. Ponieważ jednak te same komórki tłuszczowe ciągle obcują z podniesionymi poziomami leptyny, tracą stopniowo wrażliwość na nią. Można przypuszczać, że nieodpowiednia wrażliwość receptorów przekłada się na zmniejszoną reakcję, która powoduje dwa negatywne skutki. Po pierwsze, normalna oksydacja kwasów tłuszczowych (spalanie tłuszczu) w adipocytach ulega znacznemu spadkowi. Po drugie, adipocyty stają się mniej skłonne absorbować wolne kwasy tłuszczowe z krwiobiegu. Wynikiem nadmiaru kwasów tłuszczowych płynących w krwiobiegu jest czynna insulinoodporność tkanek obwodowych, takich jak mięśnie.[9] Tak jak w przypadku komórek tłuszczowych odpornych na leptynę, insulinoodporne komórki mięśniowe tracą swoją wrażliwość na insulinę. W rezultacie, cząsteczki glukozy nie mogą wejść do tkanki mięśnia, tym samym podnosząc poziom cukru we krwi. Wątroba wykrywając hiperglikemię stara się zapobiec jej postępowi do rozwiniętej formy cukrzycy typu 2, odpowiadając przez rozkład cząsteczek cukru i przekształcanie ich do bardziej wolnej postaci kwasów tłuszczowych. Z kolei, dodatkowe wolne kwasy tłuszczowe przyczyniają się do zwiększonego magazynowania tłuszczu i produkcji leptyny oraz nasilania odporności na nią i cały cykl się powtarza powodując efekt kuli śnieżnej.[10] Niestety, adipocyty nie są jedynymi komórkami, które podporządkowują się efektom chronicznie podniesionego poziomu leptyny. W wyniku wystąpienia odporności na nią, neurony w podwzgórzu również wykazują zmniejszoną reakcję na leptynę w krwiobiegu. Można temu przeciwdziałać wstrzykując ją bezpośrednio do mózgu, co dowodzi, że - w przeciwieństwie do adipocytów - neuronowe receptory leptyny zachowują swoje normalne zdolności pomimo ogólnej odporności organizmu na nią.[11] Dzięki grupie naukowców z University of Pittsburgh’s Department of Cell Biology and Physiology, jesteśmy teraz o jeden krok bliżej w zrozumieniu mechanizmów wyjaśniających to zjawisko.[12] Ostatnio badacze z Pittsburgh zidentyfikowali klasę białek w ludzkiej krwi, które bezpośrednio oddziałują z leptyną w osoczu. Jednym z nich jest białko C reaktywne (CRP),[13] marker zapalenia ogólnoustrojowego i predyktor ryzyka chorób serca, które znów są w centrum uwagi dzięki niedawnym badaniom wykazującym, że podniesione poziomy CRP podwajają szanse pacjenta na śmierć w pierwszych 28 dniach, po przebytym ostrym zawale mięśnia sercowego.[14] Wcześniejsze badania połączyły podniesione CRP, produkowane przez adipocyty i komórki wątroby, z zarówno większą otyłością, jak i podniesionym poziomem leptyny w osoczu. Ale prawdziwy przełom nastąpił, kiedy naukowcy odkryli, że ludzkie CRP związuje leptynę i działając w ten sposób może zapobiec informowaniu przez nią o sytości. W badaniach przedklinicznych, zastrzyk ludzkiego białka CRP podany otyłym, cierpiącym na niedostatek leptyny myszom, zablokował zwykle obserwowane efekty suplementacji leptyny i zapobiegły utracie wagi. U gryzoni genetycznie zaprojektowanych, by wyprodukować ludzkie CRP, wpływ leptyny na kontrolę apetytu i regulację wagi zostały stępione. Autorzy badania sugerują, że ludzki CRP wiążący się do leptyny, może interferować ze zdolnością leptyny do przejścia przez barierę krew-mózg, aby dojść do podwzgórza.[15] Bez dostępu do tych kontrolujących apetyt neuronów, ilość leptyny w krwiobiegu nie ma znaczenia. Nawet w przypadku ekstremalnej otyłości i odpowiednio podniesionego poziomu leptyny w surowicy, sygnał sytości nigdy nie zostaje wywołany, ponieważ CRP wiąże leptynę i nie dopuszcza do przekroczenia bariery krew-mózg, by zahamować apetyt. Dzięki blokowaniu jej fizjologicznych funkcji, CRP jest potężnym komponentem nasilającym problem odporności na leptynę oraz przybierania na wadze. Co musisz wiedzieć: zagrożenie wynikające z odporności na leptynę Niedawne badania ujawniły nową metodę zmniejszania dodatkowego tłuszczu brzusznego i związanych z nim markerów zespołu metabolicznego. Dodatkowe kilogramy nie tylko szpecą, ale mogą również przyczynić się do znacznie zwiększonego ryzyka wielu chorób. Tłuszcz brzuszny, charakterystyczna oznaka zespołu metabolicznego, jest szczególnie niebezpieczny, ponieważ promuje uwalnianie prozapalnych cytokin. Leptyna jest hormonem, który jest kluczowy dla utrzymywania szczupłej budowy ciała. Odporność na leptynę — niezdolność do reakcji na sygnał leptyny wywołujący sytość — związana jest z niezdolnością do zrzucenia kilogramów i tendencją do rozwoju wielu chorób. Wyciąg z afrykańskiej rośliny Irvingia gabonensis - mango afrykańskiego daje możliwość poprawy odporności na leptynę, wspomagając utratę wagi i zwalczając składowe zespołu metabolicznego. W podwójnie ślepej próbie, zdrowe, ale mające nadwagę osoby, które stosowały suplementację wyciągu z mango afrykańskiego - Irvingia, straciły średnio 12,7 kg w ciągu 10 tygodni. Zaobserwowano również spadek w procentowej zawartości tłuszczu ciała i obwodzie w talii, tak jak i w metabolicznych parametrach, wliczając w to cholesterol, LDL, białko C reaktywne i glukozę na czczo. Irvingia ułatwia rozkład tłuszczów dzięki redukcji enzymu (dehydrogenaza glicerolo-3-fosforanowa) towarzyszącego przemianie metabolicznej glukozy i trójglicerydów w tłuszcz magazynowany w adipocytach. Co więcej, irvingia podnosi poziom adiponektyny, hormonu, uwrażliwiającego na insulinę oraz hamuje trawienny enzym amylazę, który jest związany z trawieniem węglowodanów. Dotychczasowe badania kliniczne wykazały, że Irvingia gabonensis w dawce 150 mg dwa razy dziennie jest bezpieczną, efektywną metodą na utratę zbędnego tłuszczu i walkę ze składowymi zespołu metabolicznego. Odporność na leptynę - co da się zrobić? Dzięki zmianie stylu życia można zapobiec zapaleniu ogólnoustrojowemu i wszystkim jego negatywnym konsekwencjom, wliczając w to odporność na leptynę. Unikanie prozapalnych posiłków o wysokich indeksach glikemicznych i przetworzonego jedzenia, stosowanie suplementacji z przeciwzapalnymi, istotnymi kwasami tłuszczowymi omega 3 i regularne stosowanie ćwiczeń, może udaremnić powstanie chronicznego zapalenia i pomóc utrzymać zdrową wagę ciała. Co jeśli jesteś jedną z milionów osób, które w wyniku połączenia warunków życia, genetyki i/lub ekspozycji na toksyny środowiskowe, już cierpi na pewien stopień chronicznego zapalenia i nadmiar kilogramów?[16] Niestety, choćbyś o dziś sumiennie przystąpił do zdrowego stylu życia (zapobiegającemu powstawaniu stanów zapalnych), badania wyraźnie wskazują, że będzie ci znacznie trudniej stracić na wadzę, jeżeli jesteś odporny na leptynę.[17] Jeśli masz nadwagę, prawie na pewno cierpisz na pewien stopień odporności na leptynę. Co więcej, około 90% ludzi, którzy skutecznie stracili na wadze w przeszłości, szybko poświadczą, że utracone kilogramy mają niesamowitą skłonność do ponownego pojawiania się, w dodatku często wraz z dodatkowymi „kolegami”. Obecnie, dzięki badaniom nad odpornością na leptynę, naukowcy zaczynają zdawać sobie sprawę, że sama redukcja wagi może uruchomić jeszcze jeden dokuczliwy cykl, który sprawia, że utrzymanie szczupłej sylwetki staje się nadzwyczaj trudne. Oto sposób w jaki to działa: Jak sobie przypominasz, produkcja leptyny ma związek z otyłością. Jej stan naturalnie podnosi się lub spada wraz z odpowiednio powiększonym lub zmniejszonym tłuszczem ciała. Jeżeli jednak nadwaga jest dość spora lub trwa od wystarczająco długiego czasu, by sprowokować rozwój odporności na leptynę, kolejna utrata wagi wydaje się powodować stan “względnego niedoboru leptyny”.[18] W zasadzie, gdy byłeś otyły, ilość leptyny, którą potrzebuje twoje ciało by pozostać szczupłym, może przewyższyć to, co twoje “szczupłe ja” (i odpowiednio zmniejszone gromadzenie tłuszczów) może wyprodukować. Przy względnym niedoborze leptyny, adaptacja do metabolizmu mięśni i przekształcanie we współczulną i autonomiczną funkcję hormonów powoduje, że odzyskanie wagi jest prawie nieuniknione. W badaniach nad względnym niedoborem leptyny i egzogenną leptyną już udało się uzyskać pewien sukces,[19] ale — nawet jeśli nie masz nic przeciwko codziennym zastrzykom do końca swojego życia — suplementacja leptyny jest ryzykowną sprawą! Przede wszystkim jej nadmiar, prowadzi do niepożądanej odporności. Ponadto leptyna nie jest jedynym czynnikiem kontroli wagi. Podobnie jak w przypadku każdego dobrego hormonu, jej wpływ na cały organizm jest szeroki i złożony. Dostateczne zrozumienie zdrowotnych skutków nieadekwatnego użycia leptyny może zając całe lata. Aktualne badanie sugerują, że podniesiony jej poziom prowokuje wzrost pewnych guzów, wliczając w to wiele form nowotworu piersi (co pomaga wyjaśnić wyższe ryzyko nowotworu piersi obserwowanego u kobiet z nadwagą).[20] Ponadto, panuje przekonanie, że chronicznie wysoki stan leptyny w osoczu podnosi ryzyko udaru [21] i rozwija sercową hipertrofię (powiększenie serca).[22] A zatem suplementacja leptyną prawdopodobnie nie jest rozwiązaniem. Co jeśli, zamiast tego, istnieje jakiś sposób na zatrzymanie nasilającej się odporności na leptynę i powodującej spięcia we wszystkich procesach. Zgodnie z przełomowymi badaniami, być może udało nam się je znaleźć. Mango afrykańskie Głęboko w bujnych, tropikalnych dżunglach Kamerunu rośnie roślina znana jako mango afrykańskie (Irvingia gabonensis). Wyciąg z nasion owoców, będący od dawna częścią miejscowej, kulinarnej tradycji, obecnie cieszy się szerokim zainteresowaniem w literaturze naukowej [23] z powodu jego niesamowitej zdolności do wywoływania utraty wagi przy braku jakichkolwiek innych zmian w stylu życia. Ponieważ trwające badania starają się wyjaśnić wiele mechanizmów działania tej nadzwyczajnej rośliny, szybko stało się oczywiste, że jedna z jego licznych właściwości może wiązać się bezpośrednio ze zdolnościami do zwalczania odporności na leptynę dzięki obniżaniu poziomów CRP – białka C reaktywnego. W pewnym badaniu przeprowadzonym metodą podwójnie ślepej próby, 102 zdrowe, ale mające nadwagę osoby, otrzymywały 150 mg wyciągu Irvingia bądź placebo, dwa razy dziennie przed posiłkami, przez okres 10 tygodni. Na koniec testu, w grupie doświadczalnej wykazano znaczną, statystyczną poprawę w każdym z dziesięciu parametrów odnoszących się do budowy ciała oraz zdrowia.[24] Po 10 tygodniach, grupa przyjmująca Irvingia straciiła średnio 12,7 kg (13,1 % spadek wagi ciała), zrzuciła 17 cm w talii i zmniejszyła całkowity tłuszcz ciała o średnio 18,4 %.[25] Chociaż redukcja wagi i poprawa w budowie ciała była tak spektakularna, zmiany w osoczu w markerach zapalenia i predyktorach choroby serca i cukrzycy być może były nawet bardziej nadzwyczajne. W grupie przyjmującej mango afrykańskie wykazano 26% zmniejszenie całkowitego cholesterolu, 27% redukcję lipoprotein o niskiej gęstości (LDL), 32% spadek stanu glukozy na czczo we krwi oraz aż o 52 % mniejsze stężenie CRP w osoczu.[26] Do dnia dzisiejszego, nie istnieje żaden składnik — ani farmaceutyczny ani nutraceutyczny — który może nawet zbliżyć się do rozmiaru i zasięgu wyników zaobserwowanych podczas 10-tygodniowej próby klinicznej nad mango afrykańskim - Irvingia gabonensis. Ale w jaki sposób naturalny wyciąg roślinny może przynosić korzyści o tak szerokim spektrum? Jak mówi Profesor Julius Oben, badacz naukowy, biochemik i wykładowca na University of Yaounde I in Cameroon, otyłość i zespół metaboliczny są wielopłaszczyznowymi i złożonymi procesami. Twierdzi on, że nadzwyczajna skuteczność Irvingia wynika z licznych, różnych fizjologicznych parametrów na które wpływa. Cytując profesora: “jeżeli nie bierzesz pod uwagę oraz nie zajmiesz się każdą częścią składową otyłości, nie zajdziesz daleko”. Rozmaitość mechanizmów działania mango afrykańskiego jest zdumiewająca. Oprócz jego korzystnego wpływu na równowagę leptyny, posiada również ważne, wspierające zdrowie działanie na inne hormony, wliczając w to adiponektynę i insulinę, jak również enzymy takie jak amylaza i dehydrogenaza glicerolo-3-fosforanowa.[27] Podobnie jak leptyna, adiponektyna produkowana jest w adipocytach i odgrywa ważną rolę w utrzymaniu normalnego metabolizmu i zdrowej wagi ciała. W przeciwieństwie do leptyny, jej produkcja jest odwrotnie proporcjonalna do otyłości. Panuje przekonanie, że następujący wraz z utratą wagi, podniesiony poziom adiponektyny w krwiobiegu pośrednio poprawia odpowiedź na insulinę. Badania wykazały, że adiponektyna posiada przeciwzapalne, przeciwcukrzycowe i kardioprotekcyjne właściwości.[28] Podobnie jak w przypadku TZD (tiazolidynodion, rodzaj leku na cukrzycę), wykazano, że podawanie in vitro mango afrykańskiego pobudza produkcję mniejszych, bardziej wrażliwych na insulinę adipocytów, co pośrednio zwiększa poziom adiponektyny w osoczu. Badanie ukazuje, że Irvingia bezpośrednio pobudza również ekspresję genów adiponektyny w adipocytach.[29] Pod koniec 10-tygodniowej, opisanej wcześniej próby, przeciętne stężenie adiponektyny w osoczu badanych wzrosła o 160%![30] Ale korzystny wpływ wyciągu na adiponektynę i leptynę to tylko ułamek tego jak Irvingia zwalcza, a nawet odwraca insulinoodporność. Podczas eksperymentu wykazano również, że mango afrykańskie hamuje amylazę,[31] enzym trawienny, odpowiedzialny za rozkład węglowodanów do cukrów prostych. W wyniku tego, Irvingia zmniejsza tempo, w którym glukoza dostaje się do krwiobiegu. To z kolei, w praktyce zmniejsza indeks glikemiczny absorbowanych węglowodanów i redukuje ich reakcję na insulinę, działając jako środek przeciwcukrzycowy i przeciwzapalny. Irvingia hamuje również dehydrogenazę glicerolo-3-fosforanową, enzym produkowany w adipocytach umożliwiający przekształcenie glukozy z krwi do trójglicerydów (tłuszczu). W gruncie rzeczy Irvingia zmniejsza ilość połykanych cukrów, gromadzonych jako tłuszcz. Panuje przekonanie, że efekt ten pomaga łagodzić zarówno odporność na leptynę, jak i insulinę dzięki zmniejszaniu ogólnej otyłości i zwiększaniu stanu adiponektyny w osoczu.[32] Co z niepożądanymi reakcjami? Można by sądzić, że mango afrykańskie, któremu przypisuje się tak szeroki zasięg potężnych, fizjologicznych efektów, może nieść ze sobą pewne ryzyko zdrowotne. Jedynym poważnym, zgłoszonym przez badane osoby skutkiem ubocznym był spadek apetytu — przypuszczalnie w wyniku istotnego zmniejszenia stanu CRP (białka C reaktywnego) w osoczu, który umożliwia leptynie w podwzgórzu sygnalizowanie sytości. Chociaż długotrwałe stosowanie wyciągu nie zostało jeszcze zbadane, profesor Oben wierzy, że jest niewiele powodów by podejrzewać, że długa suplementacja Irvingia może nieść jakieś niebezpieczeństwo. Lokalna populacja spożywała przecież mango afrykańskie przez wieki nie cierpiąc przy tym na żadne oczywiste efekty uboczne. Przeciwnie, uwagę naukowców zwróciła niezwykła odporność na cukrzycę i otyłość wykazywana przez członków dwóch miejscowych plemion. Profesor Oben i jego współpracownicy zdali sobie wkrótce sprawę, że dwie ojczyste społeczności łączyło coś unikalnego — obie spożywały nasiona Irvingia jako środki zagęszczające zupy, a jedli ich wiele! W środkowo zachodnim regionie Afryki, gdzie zamieszkują niezwykle szczupłe i zdrowe osoby, “krzak mangowca” — Irvingia, jest pokarmem sprzedawanym na każdym rynku, a typowa lokalna kuchnia wlicza w menu przynajmniej jeden posiłek z Irvinga dziennie. Cytując profesora Obena: “proces ekstrakcji nie różni się za bardzo od naszego gotowania”. “Spożywana jest rzeczywiście w formie, którą podawaliśmy w naszych badaniach. Miejscowi ludzie, jedzą mango afrykańskie 10 razy w tygodniu przez całe życie”. Co ciekawe, dr Oben wywnioskował, że otyłość staje się epidemią w wielu mniej rozwiniętych krajach, w których typ zachodniej, wysokotłuszczowej diety stał się symbolem pozycji. Podsumowanie Jednym z najbardziej frustrujących problemów spotykających osoby będące w średnim wieku jest wzrost tłuszczu w okolicy brzucha, który jest oporny na działanie większości diet i programów ćwiczeń. Tycie w tym obszarze nie tylko kosmetycznie szpeci, ale stanowi podstawę dla powstania wielu chorób zwyrodnieniowych. Faktycznie, nowe badania wykazały, że nawet u ludzi, których nie uznaje się za otyłych, tylko 5 cm dodatkowego tłuszczu brzusznego zwiększa ryzyko śmierci u mężczyzn o 17% a kobiet o 13%.[33] Teraz wiemy, że zjawisko zwane odpornością na leptynę odgrywa główną rolę w rozwoju brzusznej otyłości. Na szczęście dr Oben i jego pracownicy naukowi zidentyfikowali ekstrakt roślinny (Irvingia), który nie tylko odwraca odporność na leptynę, ale również ułatwia rozkład tłuszczu dzięki redukowaniu enzymu (dehydrogenaza glicerolo-3-fosforanowa), który umożliwia glukozie zostanie zgromadzonym jako trójglicerydy w adipocytach. Irvingia zwiększa również poziom adiponektyny, hormonu uwrażliwiającego na insulinę i hamuje enzym trawienny - amylazę, który umożliwia rozkład i absorpcję spożywanych węglowodanów do krwiobiegu. Materiał wykorzystany za zgodą Life Extension. Wszelkie prawa zastrzeżone. + Luista źródeł naukowych [1] Sahu A. Leptin signaling in the hypothalamus: emphasis on energy homeostasis and leptin resistance. Front Neuroendocrinol. 2003 Dec;24(4):225-53.[2] Wang MY, Orci L, Ravazzola M, Unger RH. Fat storage in adipocytes requires inactivation of leptin’s paracrine activity: implications for treatment of human obesity. Proc Natl Acad Sci USA. 2005 Dec 13;102(50):18011-6.[3] Halaas JL, Gajiwala KS, Maffei M, et al. Weight-reducing effects of the plasma protein encoded by the obese gene. Science. 1995 Jul 28;269(5223):543-6. [4] Halaas JL, Gajiwala KS, Maffei M, et al. Weight-reducing effects of the plasma protein encoded by the obese gene. Science. 1995 Jul 28;269(5223):543-6. Considine RV, Sinha MK, Heiman ML, et al. Serum immunoreactive-leptin concentrations in normal-weight and obese humans. N Engl J Med. 1996 Feb 1;334(5):292-5. [5] Considine RV, Sinha MK, Heiman ML, et al. Serum immunoreactive-leptin concentrations in normal-weight and obese humans. N Engl J Med. 1996 Feb 1;334(5):292-5. Hamann A, Matthaei S. Regulation of energy balance by leptin. Exp Clin Endocrinol Diabetes. 1996;104(4):293-300. [6] Hamann A, Matthaei S. Regulation of energy balance by leptin. Exp Clin Endocrinol Diabetes. 1996;104(4):293-300. [7] Towfighi A, Ovbiagele B. Metabolic syndrome and stroke. Curr Diab Rep. 2008 Feb;8(1):37-41. [8] Yaffe K, Kanaya A, Lindquist K, et al. The metabolic syndrome, inflammation, and risk of cognitive decline. JAMA. 2004 Nov 10;292(18):2237-42. [9] Kraegen EW, Cooney GJ. Free fatty acids and skeletal muscle insulin resistance. Curr Opin Lipidol. 2008 Jun;19(3):235-41. [10] Martin SS, Qasim A, Reilly MP. Leptin resistance: a possible interface of inflammation and metabolism in obesity-related cardiovascular disease. J Am Coll Cardiol. 2008 Oct 7;52(15):1201-10. [11] Harris RB. Leptin—much more than a satiety signal. Annu Rev Nutr. 2000;20:45-75. Wilsey J, Zolotukhin S, Prima V, Scarpace PJ. Central leptin gene therapy fails to overcome leptin resistance associated with diet-induced obesity. Am J Physiol Regul Integr Comp Physiol. 2003 Nov;285(5):R1011-20. [12] Chen K, Li F, Li J, et al. Induction of leptin resistance through direct interaction of C-reactive protein with leptin. Nat Med. 2006 Apr;12(4):425-32. [13] Chen K, Li F, Li J, et al. Induction of leptin resistance through direct interaction of C-reactive protein with leptin. Nat Med. 2006 Apr;12(4):425-32. [14] Kuch B, von SW, Kling B, et al. Differential impact of admission C-reactive protein levels on 28-day mortality risk in patients with ST-elevation versus non-ST-elevation myocardial infarction (from the Monitoring Trends and Determinants on Cardiovascular Diseases [MONICA]/Cooperative Health Research in the Region of Augsburg [KORA] Augsburg Myocardial Infarction Registry). Am J Cardiol. 2008 Nov 1;102(9):1125-30. [15] Chen K, Li F, Li J, et al. Induction of leptin resistance through direct interaction of C-reactive protein with leptin. Nat Med. 2006 Apr;12(4):425-32. [16] Shoemaker RC, House DE. Sick building syndrome (SBS) and exposure to water-damaged buildings: time series study, clinical trial and mechanisms. Neurotoxicol Teratol. 2006 Sep;28(5):573-88. [17] Dagogo-Jack S, Fanelli C, Paramore D, Brothers J, Landt M. Plasma leptin and insulin relationships in obese and nonobese humans. Diabetes. 1996 May;45(5):695-8. [18] Kalra SP. Central leptin insufficiency syndrome: an interactive etiology for obesity, metabolic and neural diseases and for designing new therapeutic interventions. Peptides. 2008 Jan;29(1):127-38. [19] Park BH, Wang MY, Lee Y, et al. Combined leptin actions on adipose tissue and hypothalamus are required to deplete adipocyte fat in lean rats: implications for obesity treatment. J Biol Chem. 2006 Dec 29;281(52):40283-91. Rosenbaum M, Goldsmith R, Bloomfield D, et al. Low-dose leptin reverses skeletal muscle, autonomic, and neuroendocrine adaptations to maintenance of reduced weight. J Clin Invest. 2005 Dec;115(12):3579-86. [20] Sulkowska M, Golaszewska J, Wincewicz A, et al. Leptin—from regulation of fat metabolism to stimulation of breast cancer growth. Pathol Oncol Res. 2006;12(2):69-72. [21] Soderberg S, Stegmayr B, Hlbeck-Glader C, et al. High leptin levels are associated with stroke. Cerebrovasc Dis. 2003;15(1-2):63-9. [22] Ren J. Lessons from the leptin paradox in cardiac regulation—too much versus too little. J Physiol. 2005 Jun 1;565(Pt 2):347. [23] Oben JE, Ngondi JL, Momo CN, Agbor GA, Sobgui CS. The use of a Cissus quadrangularis/Irvingia gabonensis combination in the management of weight loss: a double-blind placebo-controlled study. Lipids Health Dis. 2008;712. Ngondi JL, Oben JE, Minka SR. The effect of Irvingia gabonensis seeds on body weight and blood lipids of obese subjects in Cameroon. Lipids Health Dis. 2005 May 25;412. [24] Ngondi JL, Matsinkou R, Oben JE. The use of Irvingia gabonensis extract (IGOB131) in the management of metabolic syndrome in Cameroon. 2008. Submitted for publication. [25] Ngondi JL, Matsinkou R, Oben JE. The use of Irvingia gabonensis extract (IGOB131) in the management of metabolic syndrome in Cameroon. 2008. Submitted for publication. [26] Ngondi JL, Oben JE, Minka SR. The effect of Irvingia gabonensis seeds on body weight and blood lipids of obese subjects in Cameroon. Lipids Health Dis. 2005 May 25;412. Ngondi JL, Matsinkou R, Oben JE. The use of Irvingia gabonensis extract (IGOB131) in the management of metabolic syndrome in Cameroon. 2008. Submitted for publication. [27] Oben JE, Ngondi JL, Blum K. Inhibition of adipogenesis by Irvingia gabonensis seed extract (IGOB131) as mediated via down regulation of the PPAR gamma and leptin genes, and up-regulation of the adiponectin gene. Lipids Health Dis. 2008 Nov 13;7(1):44. Ngondi JL, Djiotsa EJ, Fossouo Z, Oben J. Hypoglycaemic effect of the methanol extract of irvingia gabonensis seeds on streptozotocin diabetic rats. Afr J Trad CAM. 2006;3:74–7. [28] Ouchi N, Shibata R, Walsh K. Targeting adiponectin for cardioprotection. Expert Opin Ther Targets. 2006 Aug;10(4):573-81. [29] Oben JE, Ngondi JL, Blum K. Inhibition of adipogenesis by Irvingia gabonensis seed extract (IGOB131) as mediated via down regulation of the PPAR gamma and leptin genes, and up-regulation of the adiponectin gene. Lipids Health Dis. 2008 Nov 13;7(1):44. [30] Ngondi JL, Matsinkou R, Oben JE. The use of Irvingia gabonensis extract (IGOB131) in the management of metabolic syndrome in Cameroon. 2008. Submitted for publication. [31] Ngondi JL, Djiotsa EJ, Fossouo Z, Oben J. Hypoglycaemic effect of the methanol extract of irvingia gabonensis seeds on streptozotocin diabetic rats. Afr J Trad CAM. 2006;3:74–7. [32] Oben JE, Ngondi JL, Blum K. Inhibition of adipogenesis by Irvingia gabonensis seed extract (IGOB131) as mediated via down regulation of the PPAR gamma and leptin genes, and up-regulation of the adiponectin gene. Lipids Health Dis. 2008 Nov 13;7(1):44. [33] Pischon T, Boeing H, Hoffmann K, et al. General and abdominal adiposity and risk of death in Europe. N Engl J Med. 2008 Nov 13;359(20):2105-20.
Otyłość u dzieci i młodzieży. Otyłość – przyczyny. Skutki nadwagi i skutki otyłości. Konsekwencje 1,2 i 3 stopnia otyłości. Powinno postawić się znak równości pomiędzy otyłością a masą problemów ze zdrowiem. Ogromne konsekwencje metabolicznych zaniedbań związane są ze złymi nawykami. Pomimo rozwoju medycyny Niektóre osoby mają szczupłą sylwetkę, ale są otyłe. Ten typ otyłości nazywa się zespołem TOFI. Dowiedz się, jakie są przyczyny otyłości trzewnej u osób z prawidłowym BMI, jak powinna wyglądać dieta osób z otyłością typu TOFI i dlaczego warto unikać fruktozy. Zespół TOFI – na skróty: Czym jest zespół TOFI? Zespół TOFI – jak się diagnozuje? Zespół TOFI – przyczyny Zespół TOFI a fruktoza Zespół TOFI – dlaczego jest niebezpieczny? Zespół TOFI leczenie Zespół TOFI a dieta Są osoby, które mają szczupłą sylwetkę, ale gromadzą tkankę tłuszczową w obrębie jamy brzusznej. Tłuszcz odkłada się wokół ich narządów wewnętrznych (wątroby, jelit), choć wygląd ich ciał tego nie zdradza. Takie osoby określa się mianem TOFI, skrót od angielskiej nazwy Thin Outside Fat Inside, co oznacza "szczupli na zewnątrz, grubi wewnątrz".Takie osoby są zwykle nieświadome grożących im problemów ze zdrowiem, insulinooporności, hiperinsulinemii, hiperlipidemii i chorób sercowo-naczyniowych. Szacuje się, że zespół TOFI występuje u 15-18 proc. osób z prawidłowym BMI (Body Mass Index) poniżej 25 kg/m2, a nawet u osób z niedowagą.– TOFI dotyka najczęściej mężczyzn o szczupłej budowie, wykonujących niewiele ćwiczeń lub w ogóle nie ćwiczących – uważa prof. Jimmy Bell z Medical Research Council w Imperial College w Londynie (Wielka Brytania). I dodaje: – Teraz wiemy, że 40 procent ludzi ma naciek tłuszczowy w wątrobie, który jest powiązany z wieloma innymi problemami zdrowotnymi. Są to zwykle osoby, które pół dnia spędzają przy biurku, nie uprawiają sportu i nieregularnie się odżywiają. TOFI – skąd się wzięła ta nazwa?TOFI – ten rodzaj otyłości odkrył w latach 80. XX w. Neil B. Ruderman, który wraz z innymi badaczami zwrócił uwagę zwiększenie tkanki tłuszczowej trzewnej u osób z prawidłową masą ciała. Wykazywały one wysoką insulinooporność, podwyższone stężenie glukozy na czczo oraz podwyższony poziom trójglicerydów. Były one chore metabolicznie, ale nie wiedziały o tym. Dokładniejsze badania przeprowadził Louise E. Thomas wraz ze swoim zespołem. Wykorzystując rezonans magnetyczny (MR) i technikę spektroskopii (MRS) uzyskali informację o składzie biochemicznym tkanek w wybranych lokalizacjach organizmu. Na podstawie zebranych danych wyodrębnili fenotyp TOFI, w którym występuje właśnie znaczne nagromadzenie trzewnej tkanki tłuszczowej bez towarzyszącej nadwagi lub otyłości. TOFI – jak się diagnozuje ten zespół?Nieprawidłowości zwykle pojawiają się w podstawowym badaniu krwi, w którym oznacza się morfologię krwi, lipidogram (cholesterol LDL, cholesterol HDL, trójglicerydy), poziom glukozy oraz insuliny. Niepokój powinno budzić również wysokie ciśnienie tętnicze. Jeśli badane parametry będą miały podwyższone wskaźniki, a badana osoba jest szczupła i na pierwszy rzut oka nic nie wskazuje na otyłość, lekarz powinien zlecić pomiar tkanki tłuszczowej w okolicach brzucha i tkanki tłuszczowej podskórnej podczas badania MRI (rezonansem magnetycznym). Zespół TOFI – jakie mogą być przyczyny?Osoby dotknięte tym zaburzeniem mają nieprawidłowe nawyki żywieniowe oraz są mniej aktywne fizycznie. Przypuszcza się, że ogromne znaczenie w tym rodzaju zaburzeń metabolicznych odgrywają czynniki genetyczne.– W TOFI ogromną rolę odgrywają geny. Jeśli weźmiemy dwóch mężczyzn w tym samym wieku, z tym samym BMI, to może się okazać, że jeden z nich będzie miał pięć litrów tłuszczu, a drugi tylko dwa – tłumaczy prof. Jimmy Bell i dodaje: – To, czego jeszcze nie posiadamy, to wystarczającej informacji o tym, jak różne grupy genetyczne przechowują tłuszcz. Ale wiemy, że można manipulować sposobem, w jaki organizm je przechowuje, zmieniając dietę. Zespół TOFI a fruktozaCzy do odkładania się tkanki tłuszczowej wokół narządów wewnętrznych może przyczyniać się fruktoza? Zdaniem dr Kimber Stanhope z Uniwersytetu kalifornijskiego (USA) jest to możliwe. Przeprowadziła ona wraz ze swoim zespołem badanie, w którym dwie grupy ochotników przez 10 tygodni były na diecie wysokoglukozowej lub diecie wysokofruktozowej. Po tym okresie w obu grupach stwierdzono przyrost masy ciała na porównywalnym poziomie, ale w grupie na diecie wysokokofruktozowej zaobserwowano objawy stłuszczenia wątroby, wzrost poziomu trójglicerydów we krwi oraz symptomów insulinooporności. Organizmy osób badanych na diecie bogatej w glukozę, otłuściły się tłuszczem podskórnym, natomiast u osób na diecie z dużym udziałem fruktozy pojawił się tłuszcz trzewny. Tłuszcz trzewny otaczał wątrobę i jelita, zwiększając ryzyko zapadnięcia na zespół metaboliczny. Zespół TOFI – dlaczego jest tak niebezpieczny?Tłuszcz gromadzący się w okolicy brzucha (inaczej tłuszcz trzewny, brzuszny, wisceralny) jest bardzo niebezpieczny dla zdrowia. O wiele bardziej niż tłuszcz gromadzący się wokół pośladków i ud. Tłuszcz trzewny bowiem zwiększa ryzyko zachorowania na choroby układu krążenia, cukrzycę, depresji i demencji. Dzieje się tak dlatego, że wydziela on wiele związków aktywnych biologicznie, substancje zapalne (adipokiny), które zatykają naczynia krwionośne i sprawiają, że organizm gorzej reaguje na insulinę, przyczyniają się do mikrozapaleń w organizmie i mogą uszkadzać z zespołem TOFI są pozornie nieotyłe, zdrowe, więc w ich przypadku diagnoza może być utrudniona, bo nikt ich nie zalicza do grupy wysokiego ryzyka. Zespół TOFI – jak wygląda leczenie?W przypadku zespołu TOFI leczy się choroby będące konsekwencją otyłości trzewnej, dodatkowo zaleca się zmianę nawyków żywieniowych oraz zwiększenie aktywności fizycznej. Leczenie osób z zespołem TOFI, czyli problematycznie otyłych, nie jest łatwe z kilku powodów: O wiele później są diagnozowani, a co za tym idzie, mogą mieć zaawansowane problemy zdrowotne. Trudniej je zmotywować do zmiany nawyków żywieniowych i aktywności fizycznej, bo są to zwykle osoby akceptujące swój wygląd i mające pozytywny stosunek do wysokokalorycznych potraw. Zespół TOFI – dietaOsoby otyłe cierpiące na zespół TOFI powinny swoją dietę opierać głównie na produktach pochodzenia roślinnego, a także nieprzetworzonych. Zalecane produkty w zespole TOFI: produkty pełnoziarniste (pieczywo pełnoziarniste, makaron razowy, ryż pełnoziarnisty, kasza gryczana, płatki zbożowe), warzywa (zielony warzywa, marchewka, pomidory, bakłażany, cukinia, czosnek, cebula), nasiona roślin strączkowych (fasola, groch, soczewica), owoce (jabłka, grejpfruty, świeże morele), mleko i niskotłuszczowe produkty mleczne, oleje roślinne i oliwa z oliwek. W diecie osoby z zespołem TOFI należy ograniczyć spożycie fruktozy, której bogatym źródłem są np. winogrona, miód. Niestety ten rodzaj cukru jest też dodawany do produktów spożywczych, soków owocowych, napojów izotonicznych, lodów, czekolady, słodyczy, a także wyrobach zawierających syrop naukowców zajmujących się leczeniem tzw. otyłości problematycznej. Najważniejsza w leczeniu TOFI jest regularna aktywność fizyczna (co najmniej 150 minut tygodniowo). Dlatego zachęcają, by zainwestować w dres oraz dobre buty do chodzenia i codziennie chodzić na długie spacery. Bibliografia: "Are you a Tofi? (That's thin on the outside, fat inside)" The Guardian/ "Skuteczne leczenie pacjentów problematycznie otyłych - leczenie fenotypu FOTI i TOFI" Lucyna Ostrowska, Via Medica 2011. U mężczyzn prawidłowy obwód talii nie powinien przekraczać 94 centymetrów. Wymiary w przedziale 94 – 102 cm oznaczają nadwagę, a powyżej 102 cm świadczą o otyłości. Jakie są rodzaje otyłości? Wyróżniamy otyłość typu jabłka (brzuszna) oraz otyłość typu gruszki (pośladkowo – udowa).
witam , jestem osobą szczupła, niska a moim problemem jest brzuch, który jest jakimś nieporozumieniem . Jest otłuszczony tylko tam odklada mi sie chyba tłuszcz do tego jeżeli coś zjem robi mi sie balon z brzucha . Wygladam jak w 5 miesiacu ciaży coś strasznego przy mojej figurze nie rozumiem dlaczgo tak jest . prosze o jakaś pomoc co mogę na to poradzić żeby to zmienić KOBIETA, 22 LAT ponad rok temu Kurczak w czerwonym curry z ryżem Nie masz pomysłu na obiad? Zapomnij o schabowym z ziemniakami. Zainspiruj się naszym filmem. Zobacz, jak przyrządzić kurczaka w czerwonym curry z dodatkiem ryżu. Witam serdecznie, proszę wykonać analizę segmentową składu ciała, sprawdzi Pani ile tkanki tłuszczowej ma Pani w części brzusznej, potem ułozyć zbilansowaną dietę u dietetyka, Pozdrawiam 0 Droga Pani! Często zdarza się, że kobiety w nadmierny sposób kumulują tkankę tłuszczową w obrębie jamy brzusznej. Temu procesowi sprzyja nieprawidłowe odżywianie oraz mała aktywność fizyczna. Z Pani opisu ciężko jest wywnioskować dokładnie przyczynę powstania takiego problemu. Do jej określenia potrzebowałybyśmy wykonać analizę składu ciała oraz przeanalizować Pani styl życia oraz sposób żywienia. Podejrzewam, że zmiana nawyków żywieniowych przyniosłaby Pani poprawę. Gdyby miała Pani pytania lub była zainteresowana analizą składu ciała i/lub konsultacją żywieniową w Poznaniu, to zapraszam do kontaktu! Pozdrawiam! kontakt@ 0 Szanowna Pani, Z Pani opisu ciężko wywnioskować co może być przyczyną takiego stanu rzeczy. Należałoby wykonać analizę składu ciała, a także ocenić Pani sposób odżywiania i tryb życia by móc cokolwiek doradzić. Być może wpływają na to złe nawyki żywieniowe. Z poważaniem, mgr Sławomir Kula, dietetyk kliniczny - Poznań Poradnia Dietetyczna Świat Odżywiania 0 Nasi lekarze odpowiedzieli już na kilka podobnych pytań innych znajdziesz do nich odnośniki: Nadmierny apetyt u 19-latki – odpowiada Sylwia Ogrodowczyk Nagłe powiększenie brzucha u 39-latka – odpowiada Piotr Pilarski Spory brzuch po zrzuceniu ok. 20 kg nadwagi – odpowiada Mgr Joanna Wasiluk (Dudziec) Niski indeks glikemiczny w diecie a brak zmniejszenia obwód ciała podczas spadku wagi – odpowiada Mgr Adrian Kowalewski Analiza składu ciała u 22-latki – odpowiada Mgr inż. Justyna Antoszczyszyn Pomiar składu ciała u 21-latki – odpowiada Mgr Patrycja Kłósek Analiza składu ciała u 25-latki – odpowiada Mgr Dorota Barańska Waga w miejscu a zdrowy tryb życia – odpowiada Mgr Joanna Wasiluk (Dudziec) Prośba o analizę składu ciała 23-letniej osoby – odpowiada Aleksander Ropielewski Wynik analizy składu ciała u 29-latki – odpowiada Mgr Patrycja Sankowska artykuły
Insulinooporność kojarzy się najczęściej z osobami chorującymi na cukrzycę typu 2, zespół metaboliczny czy otyłość. I rzeczywiście – otyłość czy cukrzyca typu 2 są schorzeniami, w przebiegu których pojawia się insulinooporność. Ale na rozwój insulinooporności narażony jest każdy z nas, także osoby szczupłe. data publikacji: 13:18 Już połowa Polaków ma nadwagę, a co piątego dotyczy problem otyłości. WHO mówi o epidemii - co roku na świecie z powodu chorób wywołanych czy powiązanych z otyłością umiera ponad 2,5 mln ludzi. Do jakich problemów prowadzi otyłość? Shutterstock Zobacz galerię 10 1/10 Choroby układu krążenia Znacznej nadwadze najczęściej towarzyszą: choroba wieńcowa (choroba niedokrwienna serca), miażdżyca, nadciśnienie tętnicze. Choroba niedokrwienna serca jest diagnozowana u ponad 40 proc. osób otyłych. W porównaniu z osobami o prawidłowej masie ciała, otyli są o 1,5-krotnie bardziej narażeni na wystąpienie tego schorzenia. 10-procentowa utrata masy ciała zmniejsza o 20 proc. ryzyko choroby niedokrwiennej serca. Do chorób sercowo-naczyniowych na tle miażdżycy zalicza się nie tylko wieńcową chorobę serca, ale także zawał serca, miażdżycę tętnic obwodowych. U osób otyłych występuje zazwyczaj kilka sercowo-naczyniowych czynników ryzyka, w tym nadciśnienie i podwyższone stężenie cholesterolu we krwi. Ryzyko zawału serca dla otyłej kobiety jest około trzy razy wyższe niż dla szczupłej kobiety w tym samym wieku. 2/10 Wysokie stężenie lipidów U osób otyłych istnieje wyższe ryzyko pojawiania się podwyższonego poziomu trójglicerydów, lipoprotein o niskiej gęstości (LDL, "zły" cholesterol) i zmniejszonego poziomu lipoprotein o wysokiej gęstości (HDL, "dobry" cholesterol). Zespół tych czynników prowadzi do powstania groźnej dla życia otyłości brzusznej. Utrata wagi 10 kg może doprowadzić do 15-procentowego obniżenia poziomu cholesterolu LDL i 8-procentowego wzrostu cholesterolu HDL. 3/10 Nadciśnienie tętnicze Związek pomiędzy nadciśnieniem i otyłością jest dobrze udokumentowany. Nadciśnienie tętnicze ma 30-65 proc. osób otyłych. Wartość ciśnienia krwi wzrasta z wartością BMI. Im wyższe BMI, tym wyższe ciśnienie. Utrata wagi prowadzi do spadku ciśnienia krwi, dla każdego 1 proc. redukcji masy ciała ciśnienie krwi obniża się o 1-2 mmHg. 4/10 Cukrzyca typu 2 Im większa otyłość, tym większe ryzyko rozwoju cukrzycy. Wśród osób chorujących na cukrzycę 80 proc. stanowią ludzie otyli. Rozwojowi cukrzycy sprzyja przede wszystkim otyłość brzuszna, czyli inaczej mówiąc nagromadzenie tkanki tłuszczowej we wnętrzu jamy brzusznej. Dzieje się tak, ponieważ tłuszcz nagromadzony w trzewiach sprzyja wytworzeniu się w tkankach oporności na insulinę. Kobiety, które są otyłe, mają 12 razy większe prawdopodobieństwo rozwoju cukrzycy typu 2 niż kobiety mające prawidłową wagę ciała. Osoby z dziedzicznym obciążeniem cukrzycą, zachowanie prawidłowej masy ciała chroni – przynajmniej częściowo – przez rozwojem cukrzycy. 5/10 Schorzenia pęcherzyka żółciowego Schorzenia pęcherzyka żółciowego sześć razy częściej dotyczą osób z nadwagą. Wysokie stężenie cholesterolu w żółci, a niskie kwasów żółciowych, zwiększa skłonność do tworzenia się kamieni. Na skutek nadmiaru tkanki tłuszczowej w brzuchu dochodzi również do stłuszczenia wątroby i zakłócenia pracy przewodu pokarmowego. Złe nawyki żywieniowe (jedzenie potraw tłustych i słodkich) oraz brak ruchu prowadzą do zaparć i sprzyjają powstawaniu hemoroidów. U osób otyłych istnieje także podwyższone ryzyko tworzenia się kamieni nerkowych. 6/10 Zaburzenia oddychania Osoby z dużą nadwagą mają mniejszą pojemność płuc i szybciej się męczą. Otłuszczenie ścian klatki piersiowej zmusza organizm do większego wysiłku podczas wdechu. Warstwa tłuszczu znajdująca się w brzuchu wypycha wątrobę ku górze, przez co zmniejsza się przestrzeń w klatce piersiowej. Płuca nie mogą się swobodnie rozkurczać. To zaburza wymianę gazową w płucach. Organizm jest stale niedotleniony. Kłopoty z prawidłowym oddychaniem przekładają się również na gorszą jakość snu osób otyłych. Większość z nich cierpi na tzw. bezdech senny, czyli zatrzymanie oddechu na dłużej niż 10 sekund częściej niż 5 razy na godzinę. Otyli wstają zmęczeni, przez co w dzień są senni. Okresowe zaburzenia oddychania podczas snu prowadzą także do niewydolności układu krążenia. 7/10 Zaburzenia miesiączkowania Otyłe kobiety często cierpią z powodu zaburzeń cyklu miesiączkowego oraz przedłużonych krwawień. Mają także zaburzenia hormonalne, które niejednokrotnie utrudniają zajście w ciążę. Gdy uda się im począć dziecko, ciężko znoszą okres ciąży. W tym czasie wzrasta także ryzyko wystąpienia nadciśnienia, cukrzycy ciężarnych oraz infekcji dróg moczowych. Poród rzadko odbywa się siłami natury. U otyłych kobiet częściej niż u pań z prawidłową masą ciała występuje hirsutyzm (owłosienie na twarzy) oraz zespół policystycznych jajników. Otyli mężczyźni wytwarzają plemniki gorszej jakości, często niezdolne do zapłodnienia jajeczka. Ryzyko bezpłodności u otyłych mężczyzn jest podwyższone o 25 proc. 8/10 Zwyrodnienia stawów Choroby zwyrodnieniowe obciążonych nadwagą stawów, takich jak stawy kolanowe, są bardzo powszechnym powikłaniem otyłości i nadwagi. Zbyt silny nacisk na stawy prowadzi do uszkodzenia błony wyściełającej stawy. Przeciążone stawy kręgosłupa są przyczyną bólu w jego lędźwiowym odcinku. Inną choroba stawów, powszechnie występująca u osób otyłych, jest dna moczanowa, czyli gromadzenie się ostrych kryształków w stawach. Przed laty chorobę tę nazywano chorobą bogaczy, którzy nie stronili od tłustego jedzenia i nadużywania alkoholu. 9/10 Choroby nowotworowe Coraz częściej mówi się o tym, że otyłość jest jednym z czynników ryzyka chorób nowotworowych. Dowiedziono, że u otyłych kobiet rośnie prawdopodobieństwo zachorowania na raka trzonu macicy, sutka, pęcherzyka żółciowego oraz jelita grubego. U mężczyzn otyłych częściej występują nowotwory prostaty i jelita grubego. U wszystkich otyłych istnieje też wyższe ryzyko raka trzustki i wątroby. 10/10 Zaburzenia psychiczne Często się mówi, że osoby otyłe są przyjazne i życzliwe, wesołe. To jednak niekiedy maska, pod którą ukrywają kompleksy i samotność. Osoby otyłe często cierpią na kompulsywne objadanie się, przez co pogłębiają swoją nadwagę. Otyłość jest niekorzystnie postrzegana. Ludzie ci trudniej znajdują partnerów, pracę. Poza tym otyłość spowalnia pracę mózgu. Jak twierdzą niektórzy uczeni, może ona mieć związek z rozwojem choroby Parkinsona oraz choroby Alzheimera. otyłość skutki otyłości otyłość brzuszna nadwaga i otyłość otyłość i nadwaga Potrzebujesz porady? Umów e-wizytę 459 lekarzy teraz online Dlaczego musisz schudnąć? Oto choroby, które biorą się z otyłości Niektórzy próbują obrócić w żart swoją nadwagę czy też otyłość mówiąc na przykład, że mają oponkę zamiast brzucha. Jednak jeśli dowiedzą się, jakie choroby im... Joanna Murawska Otyłość powoli wyniszcza cały organizm. Lekarz wyjaśnia, jakie są skutki Na śniadanie dwa rogaliki maślane, na obiad fast food, w międzyczasie słona przekąska z napojem gazowanym, do tego obfita kolacja, brak ruchu i… jesteśmy na... Dr n. med. Paweł Rajewski Uzależnienie od cukru to mit. Naukowcy inaczej tłumaczą epidemię otyłości Wiele osób sądzi, że ​​cukier daje kopa, ma właściwości pobudzające, a na dłuższą metę – uzależniające. Wielu naukowców uważa jednak, że za tym zjawiskiem stoją... Die Welt Za obżarstwo zapłacił utratą korony i życia. Korybut Wiśniowiecki zmagał się nie tylko z otyłością Michał Korybut Wiśniowiecki na tron polski zasiadł jako niespełna 30-latek. Nigdy nie grzeszył umiarkowaniem w jedzeniu i piciu, a wystawne życie dworskie tym... Paulina Wójtowicz Cukrzyca typu 2 nie musi zależeć od otyłości. Ważny jest inny czynnik Cukrzyca typu 2 nie musi być spowodowana otyłością. Może ją wywoływać zbyt duża ilość tkanki tłuszczowej, nawet u osób niemających nadwagi. Remisja cukrzycy typu... Plastikowe butelki mogą przyczyniać się do otyłości? Zaskakujące wyniki badań Nowe badania sugerują, że chemikalia w plastikowych przedmiotach gospodarstwa domowego, takich jak butelki po napojach, kubki po jogurtach i torebki do mrożenia,... Joanna Murawska Lek na otyłość? Obiecujące wyniki badań Otyłość jest jedną z najpowszechniejszych chorób cywilizacyjnych. Naukowcy od lat pracują nad lekami, które mogłyby zaradzić temu problemowi i ochronić miliony... PAP Pandemia otyłości Doniesienia dotyczące chorób związanych z nadmierną masą ciała i jak i trudny przebieg COVID-19 u pacjentów z otyłością, zwiększyły zainteresowanie dostępnymi... Endoskopowe zmniejszanie żołądka (ESG) Overstitch - na czym polega ta metoda walki z otyłością? Wyraźna otyłość może prowadzić do pojawienia się wielu zdrowotnych powikłań. Jest to stan, w którym organizm jest podatny na choroby: nowotworowe, układu... Mateusz Bugalski Czy gen otyłości istnieje? Dlaczego nadwaga jest "rodzinna"? Czy zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego zmorą twojej rodziny są nadmiarowe kilogramy, podczas gdy wszyscy w rodzinie przyjaciela wydają się być szczupli? A może... Michał Wrzosek Jeżeli należysz do większości, walczysz z co najmniej kilkoma dodatkowymi kilogramami. Jeśli do tego jesteś po 40-stce – są one niestety prawdopodobnie gromadzone w najmniej pożądanym miejscu twojego ciała. Otyłość brzuszna jest czymś więcej niż tylko szpecącym kłopotem. Tłuszcz, który gromadzi się na twoim brzuchu jest niezmiernie niebezpieczny! Otyłość tzw. brzuszna może doprowadzić do poważnych kłopotów ze zdrowiem i znacznie pogorszyć jakość życia. Tkanka tłuszczowa zbierająca się na brzuchu jest znacznie bardziej niebezpieczna, niż ta skupiająca się w innych partiach ciała, np. na udach lub pośladkach. Spis treściOtyłość brzuszna - co to jest?Otyłość brzuszna - sprawdź czy masz otyłość brzuszną. TESTOtyłość brzuszna - dlaczego jest niebezpieczna?Otyłość brzuszna - przyczynyOtyłość brzuszna - jak zredukować tkankę tłuszczową na brzuchu?Otyłość brzuszna - farmakoterapiaOtyłość brzuszna - skutki nieleczonej otyłości brzusznej Otyłość brzuszna - co to jest? Otyłość tzw. brzuszna nazywana też trzewną, centralną, wisceralną lub typu jabłko jest spośród wszystkich typów otyłości najgorsza, bo wcześniej czy później prowadzi do zaburzeń przemiany materii oraz zaburzeń gospodarki lipidowej, cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, które tworzą zespół metaboliczny. Tkanka tłuszczowa zlokalizowana na brzuchu w połączeniu z nadciśnieniem albo z cukrzycą znacznie zwiększa ryzyko powikłań chorób krążenia, prowadzi do zawału serca oraz udaru mózgu. Osobom chorym na otyłość żyje się trudniej. Są często nieakceptowane przez środowisko, częściej zapadają na inne, równie ciężkie schorzenia, mają wady postawy, zaburzenia emocjonalne. Tymczasem statystyki pokazują, że z roku na rok zwiększa się liczba osób z otyłością, a 30 proc. z nich ma otyłość tzw. brzuszną. Epidemiolodzy biją na alarm: otyłość osiągnęła już rozmiary pandemii. Lekarze i dietetycy przestrzegają, że łatwiej trzymać wagę w ryzach, niż leczyć otyłość, bo organizm broni się przed usunięciem każdego kilograma. Jeśli zatem masz za duży brzuch, lepiej abyś go się jak najszybciej pozbył, aby nie narażać się na kolejne poważne choroby. Otyłość brzuszna - sprawdź czy masz otyłość brzuszną. TEST Zmierz centymetrem krawieckim obwód w talii. Jeżeli mieści się między 80-87 cm (zaś u mężczyzn 90-94) - masz nadwagę, gdy jest równy lub przekroczy 88 cm (u mężczyzn 94) - to już otyłość tzw. brzuszna. Rozmieszczenie tkanki tłuszczowej można także określić, dzieląc obwód mierzony w okolicy pasa przez obwód bioder. Wartość wskaźnika WHR (z ang. wist-hip ratio) większa niż 1,0 u mężczyzn i 0,85 u kobiet świadczy o otyłości brzusznej. Musisz się jej w porę pozbyć, by nie zafundować sobie chorób, które składają się na zespół metaboliczny. Warto wiedzieć, że wskaźnik BMI jest mniej istotny w diagnozowaniu otyłości brzusznej - nie daje informacji o lokalizacji tkanki tłuszczowej. Można ważyć za dużo, ale obwód pasa mieć zgodny z normą. Zdarza się też, że BMI jest w normie, a mimo to występuje otyłość brzuszna. Otyłość brzuszna - dlaczego jest niebezpieczna? W otyłości brzusznej tłuszcz gromadzi się nie tylko pod skórą, ale również w narządach wewnętrznych - w mięśniach szkieletowych, sercu, trzustce, wątrobie. Otłuszczenie narządów wewnętrznych pogarsza ich pracę. Zwiększa ryzyko nowotworu jelita grubego, nowotworu trzustki i nowotworu prostaty. Tkanka tłuszczowa umiejscowiona na brzuchu jest aktywnym narządem wydzielania wewnętrznego. Nadmiar wolnych kwasów tłuszczowych prowadzi do wzrostu produkcji insuliny oraz substancji zapalnych i enzymów przyczyniających się do nadciśnienia tętniczego. Tłuszcz zlokalizowany na brzuchu sprzyja podwyższeniu poziomu cukru i trójglicerydów oraz obniżeniu frakcji dobrego cholesterolu (HDL) we krwi. Z powodu zaburzenia przemiany tłuszczów w organizmie, otyłości brzusznej często towarzyszy cukrzyca typu 2. Komórki, które czerpią energię do życia z glukozy, nie mogą jej dostać, ponieważ nie otwierają się „insulinowym kluczem”. Aby przełamać tę oporność, organizm wydziela coraz więcej insuliny. W końcu otłuszczona trzustka nie jest w stanie produkować jej więcej i cukier, zamiast wnikać do komórek, pozostaje we krwi. Zaburzona gospodarka lipidowa zwiększa ryzyko rozwoju miażdżycy oraz chorób układu krążenia. Na skutek odkładania się cholesterolu w naczyniach krwionośnych rozwija się choroba niedokrwienna serca i/lub zmniejsza wydolność mózgu. Gdy blaszka miażdżycowa zamknie jedno lub kilka naczyń w sercu, dochodzi do zawału. Niedrożność jednej z tętnic zaopatrujących mózg prowadzi do udaru. Zmiany miażdżycowe mogą toczyć się w całym organizmie, prowadząc np. do uszkodzenia siatkówki oka. Nadmiar tkanki tłuszczowej w narządach wewnętrznych, zmiany miażdżycowe w tętnicach - wszystko to utrudnia krążenie krwi. Przez naczynia musi jej płynąć więcej i pod większym ciśnieniem (ryzyko nadciśnienia u kobiet z otyłością jest czterokrotnie większe). Tłuszcz odłożony na brzuchu wpływa na zwiększenie krzepliwości krwi i tworzenie się zakrzepów. Wraz ze wzrostem wagi rośnie zapotrzebowanie organizmu na tlen, zwiększa się więc objętość tłoczonej przez serce krwi, co prowadzi do przerostu lewej komory serca. Otłuszczenie serca dodatkowo upośledza jego pracę. Chirurgiczne leczenie otyłości Otyłość brzuszna - przyczyny 1. Płeć i hormonyNa otyłość brzuszną z naturalnych przyczyn bardziej podatni są mężczyźni - decydują o tym hormony oraz struktura i rozłożenie tkanki tłuszczowej. U mężczyzn tkanka tłuszczowa zwykle obejmuje pas brzucha i klatki piersiowej. Tu jest ona inna niż w pozostałych partiach ciała: zawiera więcej naczyń krwionośnych, więcej komórek i więcej receptorów. Dlatego szybciej przyrasta. Natomiast estrogeny, czyli hormony kobiece, sprzyjają otyłości typu "gruszka" - u kobiet tłuszcz zwykle odkłada się na biodrach, pośladkach oraz udach (jest magazynem energetycznym i warstwą ochronną dla płodu). 2. Zaburzenia hormonalne u kobietW otyłości brzusznej u kobiet mają swój udział hormony płciowe, a dokładnie zaburzone proporcje estrogenowo-progesteronowe. Hormony płciowe sterują właściwą dystrybucją tkanki tłuszczowej, a gdy zostanie ona zachwiana, tłuszcz odkłada się na brzuchu. Równowagę hormonalną mogą zaburzyć tabletki antykoncepcyjne. Warto kontrolować poziom hormonów we krwi, aby w razie potrzeby zmienić lek lub metodę. 3. MenopauzaU kobiet do otyłości brzusznej dochodzi najczęściej dopiero po menopauzie. Wtedy wygasają bowiem żeńskie hormony, a jednocześnie pobudza się wydzielanie hormonów męskich. Właśnie to powoduje zmiany w rozkładzie tkanki tłuszczowej. W mniejszym lub większym stopniu przybierają na wadze wtedy prawie wszystkie panie, niezależnie, czy były szczupłe, czy pełniejszych kształtów. Powodem jest obniżenie poziomu zarówno estrogenów, jak i progesteronu. Niski poziom estrogenów zaburza metabolizm cukrów. Na skutek tego odkładają się one w postaci tłuszczu w tych partiach, gdzie występują duże zapasy tkanki tłuszczowej. U kobiet na brzuchu. Spadek estrogenów sprawia również, że ośrodkowy układ nerwowy wytwarza mniej serotoniny. Na skutek pogorszenia nastroju organizm próbuje ratować się większym apetytem na słodycze. Za sprawą niskiego poziomu estrogenów rośnie też chęć na tłuste i kaloryczne potrawy, np. alkohol. Przybieraniu na wadze po menopauzie sprzyja także wyższe stężenie androgenów (hormonów męskich), które odpowiadają za otyłość brzuszną. 4. StresW czasie przewlekłego stresu uwalnia się więcej działającego tylko w mózgu neuropeptydu Y (hormon odpowiedzialny za gromadzenie tłuszczu w komórkach). Razem z kortyzolem wyzwala otyłość brzuszną nie tylko z powodu większego apetytu. Tkanka tłuszczowa w okolicy brzucha ma najwięcej receptorów wrażliwych na kortyzol, który „otwiera” komórki tłuszczowe, umożliwiając gromadzenie się w nich zapasów. W sytuacjach stresowych zmniejsza się produkcja leptyny - hormonu wytwarzanego w tkance tłuszczowej, która ma działanie przeciwne do neuropeptydu Y (daje poczucie sytości), dlatego wciąż jesteśmy głodni i podjadamy. Sytuacjom stresowym towarzyszy wzmożona produkcja noradrenaliny - hormonu, któremu „zawdzięczamy” niekontrolowany apetyt na węglowodany, zwłaszcza słodycze. A ponieważ węglowodany uczestniczą w produkcji hormonu szczęścia - serotoniny - który poprawia nastrój, wiele osób zajada stres batonami i ciastkami, dostarczając sobie kalorii. Osoby zestresowane mają często kłopoty ze snem. A ponieważ stwierdza się u nich zaburzoną produkcję leptyny, która normalnie w nocy jest wydzielana w większych ilościach, osoby te często w nocy są głodne i podjadają. 5. Niektóre lekiOdkładaniu się tłuszczu na brzuchu sprzyjają sterydy stosowane w leczeniu astmy oskrzelowej czy chorób reumatycznych. Ważne, by przyjmując leki hormonalne, koniecznie pilnować właściwej diety i więcej się ruszać. Może trudno w to uwierzyć, ale zjadając w ciągu dnia tylko 100 kcal więcej (1 łyżka oleju lub 1 kromka chleba z masłem), niż organizm jest w stanie spalić, można w ciągu roku zwiększyć swoją masę ciała aż o 5 kilogramów. Otyłość brzuszna - jak zredukować tkankę tłuszczową na brzuchu? Jedz mądrze. Wybieraj białe mięso, drobiowe wędliny, smalec zastąp olejem, białe pieczywo - razowym. Zrezygnuj z potraw smażonych, panierowanych, bo nasiąkają tłuszczem. Nie kupuj słonych paluszków, orzeszków, chipsów, batonów ani hamburgerów. Włącz do diety ryby morskie - zawierają kwasy omega-3, które obniżają poziom cholesterolu całkowitego i podwyższają dobrego. Jedz 5 razy dziennie, ale niewiele. Nie odczujesz głodu, a organizm przyzwyczai się do cyklicznego produkowania soków trawiennych. Ćwicz. Osoby z otyłością powinny jednak ostrożnie dawkować aktywność fizyczną, żeby zbytnio nie obciążać stawów oraz nie zniechęcić się do ćwiczeń. Gdy masz jakąś chorobą przewlekłą, np. nadciśnienie, cukrzycę, ustal rodzaj aktywności z lekarzem. Aby ćwiczenia przyniosły efekt, trzeba wykonywać je: systematycznie - min. 3 razy w tygodniu, w tych samych dniach; przez przynajmniej 40 minut, bo dopiero po 30 organizm zaczyna efektywnie spalać tkankę tłuszczową (najlepiej ćwiczyć o tej samej porze); intensywnie - przy braku przeciwwskazań tętno powinno wynosić 110-115/min, gdy masz 20-40 lat, a 100-105/min w wieku 41-60 lat; w równym tempie, które w miarę postępów można zwiększać. Najlepsze aktywności ruchowe dla osób otyłością brzuszną to: spacer, lekki jogging, jazda na rowerze, pływanie, nordic walking, marsz na stepperze, ale warto ruszać się w przy każdej okazji. Pokonaj stres. Zachowaj równowagę między życiem zawodowym i prywatnym. Organizując dzień, trzymaj się listy priorytetów i nie bierz sobie na głowę za dużo. Codziennie znajdź przynajmniej pół godziny tylko dla siebie. Rób wtedy to, co cię odpręża. Wskazana jest joga, muzyka relaksacyjna, medytacje. Warto na koniec ciężkiego dnia wykonać proste ćwiczenie. Usiądź na podłodze na piętach, złóż przed sobą ręce, by dłonie i palce do siebie przylegały. Zamknij oczy i rozluźnij się. Nabierz powietrza i powoli wypuść. Gdy się rozluźnisz, pomyśl o czymś przyjemnym. Autor: Time Indywidualnie dobrana dieta pozwoli Ci z łatwością schudnąć, a przy tym jeść zdrowo, smacznie i bez wyrzeczeń. Skorzystaj z Jeszcolubisz, innowacyjnego systemu dietetycznego online Poradnika Zdrowie i zadbaj o swoje zdrowie i dobre samopoczucie. Ciesz się świetnie dobranym menu i stałym wsparciem dietetyka już dziś! Otyłość brzuszna - farmakoterapia Gdy u chorego na otyłość brzuszną rozwinął się zespół metaboliczny, dieta i ruch mogą nie wystarczyć. Wówczas w zależności od tego, co pacjentowi dolega będzie musiał także przyjmować odpowiednie leki, np. na obniżenie ciśnienia tętniczego czy regulujące stężenie cukru we krwi i zwiększające wrażliwość na insulinę. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić lekarstwo obniżające poziom lipidów we krwi. Aby wesprzeć redukcję masy ciała, lekarz może także zalecić leki recepturowe wspomagające leczenie otyłości. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że nie ma takiego leku, którego producent nie zalecałby jednoczesnego stosowania diety i zwiększonej aktywności fizycznej. Otyłość brzuszna - skutki nieleczonej otyłości brzusznej Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, deformacje i związanych z tym dolegliwości: bóle, obrzęki, ograniczenia ruchomości w stawach. Kręgosłup krzywi się, powstaje dyskopatia. Mniejszy apetyt na seks - to efekt zaburzenia gospodarki cukrowej, przepływu krwi w naczyniach, nierównowagi hormonalnej i blokad natury psychicznej. Zmęczone nogi, opuchnięte kostki, pojawienie się pajączków czy żylaków - na skutek zaburzenia swobodnego przepływu krew. Rozwój choroby żylnej sprzyja tworzeniu się zakrzepów i groźnemu zakrzepowemu zapaleniu żył, które może się skończyć zatorem tętnicy płucnej. Szybkie męczenie się ze względu na mniejszą pojemność płuc. Otłuszczenie ścian klatki piersiowej zmusza organizm do cięższej pracy podczas wykonywania wdechu. Gruba warstwa tłuszczu na brzuchu uciska na wątrobę, wypychając ją ku górze i zmniejszając przestrzeń w klatce piersiowej. Zaburza to wymianę gazów w płucach, upośledzając dotlenienie organizmu. Osoby chore na otyłość częściej chrapią, gorzej śpią, często mają zespół bezdechu nocnego. Schorzenia pęcherzyka żółciowego - wysokie stężenie cholesterolu w żółci, a niskie kwasów żółciowych zwiększa skłonność do tworzenia się kamieni. W wyniku nadmiaru tkanki tłuszczowej na brzuchu może dojść do stłuszczenia i zakłócenia pracy wątroby oraz przewodu pokarmowego. Dieta zbyt obfita w tłuszcz i brak ruchu prowadzą również do zaparć. Dolegliwości kobiece: zaburzenia cyklu miesiączkowego, przedłużone krwawienia. wspiera bezpieczne leczenie i godne życie osób chorych na otyłość. Ten artykuł nie zawiera treści dyskryminujących i stygmatyzujących osoby chore na otyłość. Magdalena Moraszczyk - artykuł pochodzi z miesięcznika "Zdrowie" | Konsultacja: dr Dariusz Rembisz, specjalista w zakresie zespołu metabolicznego, Europejskie Centrum Leczenia Otyłości Dzieci i Dorosłych w Warszawie . 414 330 761 477 778 763 762 337

otyłość brzuszna u szczupłej osoby